Lánsroknari

Tilskila upphædd og tíðarskeið á láninum, rentur og slag av gjaldingum.
Roknarin fer at rokna gjaldsupphæddina, skuldina og kostnaðin av láninum.

Alsamt fleiri brúka útlánstænastur til at gera stór keyp. Bankar og ikki-bankafelagsskapir bjóða lán við ymiskum treytum. Tá tú tekur eitt stórt lán, til dømis at keypa íbúð, bil, lán til at byggja hús ella menna tína fyritøku, er umráðandi at vita, at tú fært ráð til hetta lánið. Fyri at vera tryggur við at velja eina ávísa lánsskipan, mæla vit tær til at brúka okkara lánsroknara. Skriva lánsupphæddina, lánsgjaldstíðina í mánaðum og rentuna í hóskandi teigarnar, og vís eisini slag av útgjaldingum - annuitet ella differentierað, og tú kanst finna útav, hvør partur av lánsgjaldingunum fer til at rinda skuldina, og hvør partur fer til at rinda rentur av láninum, salduna av tíni skuld eftir mánaði, upphæddina av yvirgjaldi, bæði um mánaðin og fyri alla lánstíðina, og realrentan á láninum.

Differentieraðar útgjaldingar

Við einum differentierum hátti at rinda lánsskuld aftur verður lánsupphæddin býtt í javnbjóðis partar. Hesi partabrøv eru meginparturin av tínum mánaðarligu útgjaldingum. Restin umboðar rentu av ógoldnu salduni á láninum. Soleiðis minkar útgjaldsupphæddin mánað fyri mánað.
Hesin hátturin at rinda lán aftur hevur vansar.
Tað høvuðsliga er, at eitt lán við hesum skuldarafturgjaldshátti er truplari at fáa.
Bankin skal rokna hámarkslánsupphæddina út frá, um lántakarin er førur fyri at rinda fyrstu gjøldini. Hetta merkir, at fyri at fáa eitt slíkt lán skalt tú hava eina rættiliga høga inntøku. Í summum førum kann trygd ella at ábyrgdarar ella samlántakarar eru við.
Ein annar vansi er, at fyrra helvt av afturgjaldstíðini er serliga trupul fyri lántakaran. Um vit tosa um eitt stórt lán, kann hetta gerast ein tung byrða fyri lántakaran. Men í framtíðini kann hesin vansin gerast til ein fyrimun. Inflatión og lækkandi rentur gera, at gjaldingarnar gerast minni og minni tyngjandi.

Lírentuútgjaldingar

Við annuitetsháttinum at rinda aftur lán verður ikki bert upphæddin á skuldini býtt í javnbjóðis partar, men eisini rentan av henni fyri alla lánstíðina. Sostatt rindar lántakarin javnbjóðis pørtur gjøgnum alt gjaldstíðarskeiðið. Í dag verður hesin gjaldsháttur brúktur av flestu vinnubankum. Høvuðsvansin við lívrentuútreiðslum er, at yvirgjaldsupphæddin á láninum verður hægri enn við differentieraðari skipan. Harumframt gongur lívrentugjaldsskipanin út frá, at tú í fyrru helvt av lánstíðini í høvuðsheitum rindar rentu av láninum. Høvuðsskuldarupphæddin fyri hetta tíðarskeiðið er næstan órørd.

Niðurstøða

Um tú vilt taka lán fyri eina stóra upphædd og ikki ætlar at rinda hana aftur ov tíðliga, er eitt lán við lívrentugjaldsskipan hóskandi til tín.
Í øðrum førum, serliga tá talan er um langtíðarútlán, er betri at velja ein banka, sum bjóðar lán við differentieraðum útgjaldingum.