Xk’eeb’al sa’ ajl li xnimal li jul .

Xk’eeb’al sa’ ajl li xnimal ru jun li jul malaj jun li jul cilindrico .

B’aanu usilal, k’ut li xnimal ru sa’ metro

D1 - xnimal ru li jul .
D2 - li xnimal ru xsaʼ li bʼoolx
H - xchamal

Jo’kan aj wi’, naru taak’ut li xtojb’al xsik’b’al junaq li jul ut li xtojb’al risinkil li ch’och’.

Xk’eeb’al sa’ ajl li volume

Wan oxib’ li na’leb’ re xk’eeb’al li ha’ sa’ junaq li ochoch re junesal. Naru nakab’on jun li jul aajunes, naru nakak’eheb’ chi k’anjelak li ani neke’xnaw chi us choq’ re a’in, malaj naru nakab’ek jun li jul sa’ laa na’ajej. Chixjunil li naʼlebʼ wank rusilal ut wank xmajelal. Naabʼalebʼ li qas qiitzʼin nekeʼraj xkʼebʼal jun li jul saʼ li xchʼochʼebʼ, xbʼaan naq moko terto ta xtzʼaq, naru naʼoksimank chiru numenaq 50 chihabʼ, ut jwal chʼaʼaj wiʼ chik xsaqobʼresinkil ru li kʼuubʼanbʼil naʼlebʼ joʼ aʼin chiru jun li jul. Joʼkan ajwiʼ, re xsikʼbʼal jun li jul moko naʼajmank ta ru junaq li chaqʼrabʼ. Abʼan, re naq tatruuq chi xsikʼbʼal junaq li jul saʼ laanaʼaj, xbʼeenwa tento taayiibʼ bʼayaq li ajlank. Li qaprograma re ajlank tatxtenq’a arin. Li tento taab’aanu a’an xk’eeb’al li xchamal li jul, li xnimal ru ut li xnimal ru ut li xtojb’al li b’atz’unk sa’ laa na’ajej b’ar wi’ wankat sa’eb’ li ch’och’ li us, chi rix a’an li k’anjelob’aal a’an ajwi’ tixk’e reetal li xnimal li jul ut li xnimal li . xtz’aq li xsik’b’al ru.

Xbʼekbʼal jun li jul .

Li xb’een ut jwal aajel ru sa’ xsik’b’al ru jun li jul aajunes, a’an xsik’b’al ru jun li na’ajej choq’ re. Aajel ru naq sa’ xyanq li 50 metro xnimal ru maak’a’aq li na’ajej re xk’uulankil li b’aqlaq ch’iich’ malaj jalan chik li tz’ajnil li naru naxk’e sa’ ch’a’ajkilal li xchaab’ilal li ha’. Ink’a’ us naq taak’e jun li jul jwal nach’ chi ru 5 metro rik’in li ochoch. Wi ink’a’, wan li xiwxiwil xsachb’al li xk’ojleb’aal li ochoch xb’aan li ch’ajb’al ch’och’.
Aajel aj wi’ ru xnawb’al li xnimal ru li jul. Re xb’aanunkil a’in, naru xsik’b’al li xnimal ru li k’uub’anb’il na’leb’ juntaq’eet sa’eb’ li na’ajej wankeb’ chi xk’atq, malaj xb’een wa xyiib’ankil junaq li jul.
K’ehomaq reetal naq ink’a’ naru xsik’b’al junaq li jul yalaq jo’q’e re li chihab’. Li hoonal jwal us choqʼ re aʼin, aʼan saʼ li po junio toj saʼ li po septiembre. Sa’ li hoonal a’in, li acuífero wan sa’ jun li b’e li kub’enaq, li naraj naxye naq ink’a’ tatb’alaq’iiq xb’aan li ha’ chalen chaq sa’eb’ li xnimal ru raqal li maare ke’kana chirix li b’uut’iha’ re li saq’ehil.
Li jun chik k’a’ru tento taak’oxla a’an chan ru naq taawaklesi lix tz’ak li jul. Wankeb’ junjunq li na’leb’ arin. A’in jun li b’ak’leb’ che’, li hormigón monolítico ut li ladrillo. Li junjunq chi na’leb’ re kawresink-ib’ a’in wan junjunq li rusilal. Jo’kan ut, jun li b’ak’leb’ che’ a’an li q’axal b’ab’ay xtz’aq. Abʼan moko najt ta roq. Lix yu’am lix k’anjel ink’a’ naxq’ax 15 chihab’. Joʼkan ajwiʼ, rajlal chihabʼ tento naq t-isimanq li bʼaqlaq chʼiichʼ. Jo’kan aj wi’, naq nake’xb’ek junaq li jul jo’ a’in, ink’a’ nake’kawob’resiik li tz’ak, jo’kan naq naxk’am chaq li xiwxiwil naq t-oso’q li ch’och’.
Li hormigón monolítico us xb’aan naq naxram li ha’ wan sa’ xb’een li ch’och’ chi ok sa’ li jul. A’b’an jun li jul jo’ a’an tixk’am naab’al chik li hoonal re xyiib’ankil, ut jwal nim wi’chik xtz’aq. Arin wan wiib’ li na’leb’ li naru nakasik’ ru. Malaj ut yiib’eb’ li b’on re cemento re xkawob’resinkileb’ li tz’ak aajunes, malaj loq’eb’. Naq maji’ nakak’oxla k’a’ru taab’aanu, b’aanu usilal, k’e reetal naq eb’ li anillo re hormigón reforzado li yiib’anb’ileb’ sa’ li fábrica jwal kaw wi’chik chiruheb’ li naru taab’aanu laa’at. A’b’an, relik chi yaal, q’axal wi’chik te’xtoj.
Xyiib’ankil jun li jul re ladrillo naraj ru li seeb’al li q’axal nim ut li kawresink-ib’ chi najt. Aajel ru naq teʼkʼeheʼq xkawilal li tzʼak, ut tyiibʼamanq jun li kʼojlebʼaal rubʼel li ladrillo. A’b’an, jo’ li hormigón, li ladrillo ink’a’ naxkanab’ naq li ha’ wan sa’ xb’een li ch’och’ taa’ok sa’ li jul.

Chirix naq ak kawresinbʼil chik li jul .

Maak’a’ naxye k’a’ru li k’anjeleb’aal re b’oolx taasik’ ru, tento naq rajlal sut taa’isimanq li yajel. Tento xb’aanunkil li saqob’resink-ib’ wiib’ sut tana’ chiru li chihab’, ut k’iila sut chik wi’ na’ok li jalanil k’a’aq re ru sa’ li jul. Re xsaqobʼresinkil ru li jul, naʼisimank li haʼ chisaʼ rikʼin roksinkil jun li bomba. Chirix chik a’an, naq noko’ok taq’a, naqab’aanu li k’anjel re saqob’resink-ib’ li na’ajman ru. Naq na’isimank li jalanil k’a’aq re ru, li b’aqlaq ch’iich’, li samahib’ ut li tz’ajnil sa’ xb’een li ch’och’ ut li xsa’ li jul, naqab’aanu li desinfección. Re xb’aanunkil a’in, xhoyb’al li tz’ak re li jul rik’in jun li escoba malaj jun li cepillo najt rismal rik’in jun li b’an re cloro.
Naq ak xnujak wi’ chik li b’oolx rik’in ha’, tento aj wi’ naq t-oksimanq jun li xsahil li chloro sa’ li xk’ihal li 150 mg chi ru 1 litro li ha’. Nab’onman li ha’ ut li jul, tz’aptz’o rik’in jun li tz’apleb’, nakanaak chi ru wiib’ honal. Chirix chik a’an na’isiman wi’chik li ha’ ut na’ch’aje’ li jul rik’in saq ruhil ha’. Na’uxman wi’chik li k’anjel toj reetal naq nasach li xya’al li cloro.